Tekstil senagatynyń pudaklary

1.    Tekstil tehnologiýasy.

2.    Himiki tehnologiýasy.

3.    Dokma senagatynyń pudaklary.

4.    Süýümli materiallary ilkinji işläp bejerýän önümçilikleri.

5.    Egirme önümçiligi.

6.    Dokma önümçiligi.

7.    Trikotaź önümçiligi.

8.    Boýag timarlama önümçiligi.

1. Tekstil tehnologiýasy.

Tekstil tehnologiýasy - ýüplükleri, towly sapaklary, matalary, trikotažy, dokmaýan matalaryny we süýümlerden we sapaklardan durýan önümleri öndürmäge mümkinçilik berýän tehnologiki geçişler we enjamlar baradaky bilimleriň jemidir.

Tehnologiki geçişi - materialyň häsiýetlerini, ölçeglerini, ýagdaýyny üýtgemäge ugrukdyrylan mehaniki ýa-da başga bir görnüşli işläp bejermekdir.

Tehnologiki geçişler iki topara bölünýärler:

- mehaniki;

- himiki;

Dokma materiallarynyň mehaniki tehnologiýasy egirme ulgamlaryny, dürli görnüşli süýümlerden ýüplükleri egirmegi, tow berme önümçiligini, sapaklary dokmaçylyga taýýarlamagy, matanyň gurluşyny we seljermesini, matany emele getirmegiň täze usullaryny, trikotažyň gurluşyny, örme işleriniń seljermesini, şonuň ýaly-da dokalmaýan matalary öndürmegiň tehnologiýasyny öz içine alýär.

 2. Himiki tekstil tehnologiýasy.

 Dokma materiallarynyň himiki tehnologiýasy dokma materiallary boýamaga we surat basma taýýarlamagy, boýagy, surat basmany, dokma materiallarynyň ahyrky timarlamasyny öz içine alýar.

Timarlama önümçiligine materiallary taýýarlama aşakdaky tehnologiki geçişleri öz içine alýar:

      - üstüni ýakma;

      - peti aýyrma ;

      - gaýnatma;

      - agartma ;

      - merserizasiýa etme (aşgarlama);

      - tüýjertme (gyşky eşiklere niýetlenen);

3. Tekstil senagatynyň pudaklary.

Işläp bejerýän esasy dokma süýümlerine we himiki sapaklaryna baglylykda tekstil senagaty aşakdaky pudaklara bölünýär.

- nah, pagta süýümlerinden we onuň himiki süýümler bilen garyndysyndan alynan ýönekeý we towly sapaklardan nah we ýarym  nah matalaryny öndürýän;

- ýüň, dürli görnüşli ýüň süýümlerinden (goýun, geçi, düýe we beýleki haýwanlaryň ýüňi) we olaryň himiki süýümler bilen garyndysyndan alynan ýönekeý we towly ýüplüklerden  ýüň we ýarym ýüň matalaryny öndürýän;.

         - gabyk, zygyr, ýarym zygyr, beýleki gabyk süýümlerinden matalary, şonuň ýalyda towly önümleri öndürýän;

-  ýüpek, tebigy ýüpegiň towly sapaklaryndan, ýüpek ýüplüginden, towly himiki sapaklardan, himiki süýümleriň ýüplüklerinden dokalýan ýüpek matalaryny öndürýän;

önümçiliginiň sanalyp geçilen islendik bir pudagy aşakdaky görnüşleri öz içine alýar:

4. Süýümli materiallary ilkinji işleän önümçilikleri.

Süýümli materiallary ilkinji işläp bejerýän önümçiliklere aşakdakylar degişlidir:

-         pagta arassalaýjy kärhanalar, pagta  çig malyny arassalamak, pagta süýümlerini çigitden aýyrmak we olary kiplere gaplama niýetlenendir;

-         ýüň ýuwujy kärhanalar, ony sortlamak, hapalardan we ýagdan arassalamak, süýümleri kiplere gaplamak üçin niýetlenendir;

-         gabyk süýümlerini işläp bejerýän kärhanalarda süýümleri şahalardan we ýapraklardan  aýyrmak, arassalamak, kiplere gaplamak işleri geçirilýär;

-         pileleri ilkinji işläp bejerýän kärhanalar, pileleri buglamagy, guratmagy, gaplamagy öz içine alýar.

5. Egirme önümçiligi.

Egirme önümçiligi – tebigy we himiki süýümlerden ýüplügi emele getirmäge mümkinçilik berýäntehnologiki  prosesleriniň jemidir.

         Egirme önümçiligi işläp bejerýän süýüminiň görnüşine baglylykda birnäçe önümçiliklere bölünýärler:

         - pagta egirme önümçiligi;

         - ýüň egirme önümçiligi;

         - zygyr egirme önümçiligi;

         - penka egirme önümçiligi;

         - jut egirme önümçiligi;

         - ýüpek egirme önümçiligi;

         Pile kelepleme önümçiligi - birnäçe pile sapajyklaryny goşup, çözüp, sarap bir toplumlaýyn sapagy (ýüpek - çig maly) almak üçin niýetlenendir.

6. Dokma önümçiligi.

Dokma önümçiligi – sapaklardan matany emele getirýän esasan mehaniki tehnologiki prosesleriniň jemidir.

         Dokma önümçiligi  aşakdaky görnüşlerde tapawutlanýarlar:

         - nah dokma önümçiligi;

         - ýüň dokma önümçiligi;

         - zygyr dokma önümçiligi;

         - ýüpek dokma önümçiligi;

7. Trikotaž önümçiligi.

Trikotaž önümçiligi – ýüplüklerden we himiki sapaklardan trikotaž matalaryny we önümlerini emele getirmäge mümkinçilik berýän tehnologiki prosesleriniň jemidir.

         Trikotaž önümçiligi aşakdaky görnüşlere bölünýär:

         - trikotaž matalarynyň önümçiligi;

         - trikotaž önümleriniň önümçiligi;

         - jorap-trikotaž önümçiligi;

8. Boýag-timarlama önümçiligi.

Boýag timarlama önümçiligi - dokma materiallaryny boýamaga, surat basmaga we timarlamaga mümkinçilik berýän himiki, ýylylyk, mehaniki, tehnologiki işleriniń jemidir.

         Boýag timarlama önümçiliginiň aşakdaky görnüşleri bardyr:

         - mata timarlama önümçiligi;

         - trikotaž timarlama önümçiligi;

         - dürli önümleri timarlama önümçiligi;

Barlag soraglary:

1.    Tehnologiki geçiş näme?

2.    Tehnologiki geçişiniń haýsy görnüşleri bar?

3.    Dokma materiallarynyň mehaniki tehnologiýasyna nämeler girýär?

4.    Egirme önümçiligi näme?

5.    Dokma önümçiligi näme?