Satyn almak we dogry karar etmek añsat bolar
ýaly süýümiñ her görnüşi
üçin taýýar hil nusgalary bolmaly
(dünýäde deñeşdirme hil nusgalaryñ ulanmaklygyna
iñlisçe benchmarking diýilýär). Meselem
pagtañ Strict Middling synpy üçin şeýle
standartlar nusga hökmünde alynýar:
1. ştapel uzynlyk
( 2.5% aralyk uzynlyk) - Minium 1.08" ýa-da
2. Mikroner (Micronaire)
: Minium 3.8, Maxium-4.6 nusgañ içindäki
üýtgemeler 0.1-den uly bolmaly däl
3. Reñk : Rd azyndan
75, iñ köp 10
4. Neps düzümi:
150 san / gram we ondan az
5. Berklik : azyndan
30 grams/tex
6. Uzynlygyñ
deñölçeglilik gatnaşygy: azyndan 85%
7.
uzalma : azyndan 8%
8.
gysga
süýümleriñ mukdary: iñ köp 5%
9. çigit
bölejikler: iñ köp 15 san / grams
1. Çig
malyñ söwdasynda nusga hökmünde şu
ýagdaýlary göz öñünde tutulmaly:
1. bahalaryñ
amatlylygy
2. bahalaryñ
durnuklulugy
3. ýyllar
boýunça amatly wagtda alynmaga mümkinçilikleri
4. baha beriş we
synplaşdyrma ulgamlaryñ birmeñzeş bolmagy
5. hemme
häsiýetleri boýunça deñölçegli
süýüm
6. wagtynda ýerine
ýetiriliş we kontrakty dogry berjaý etmeklik.
7.
Ýüplügiñ
we süýüminiñ hiliñ özara baglanşygy.
Egirmeçi
islendik arzan bahaly süýümi alyp, ondan iñ
ýokary nomerli ýüplügi öndürip we şol
ýüplügi çeninden gelen bazarlarda satmaga ymtylmaly
däldir. Has amatly bolar
Pagtany satyn almak bu iñ bir
möhüm işleriñ biridir, ol egirme fabrigiñ
girdejisine täsir edýär.
Çig malyñ hiline baha bermek adatça
diñe ylmy barlaglarda esaslanman tejribä daýanýar.
Çig maly wagtynda satyn almaklyk bahalara täsir
edýän dürli ýagdaýlaryñ çuñ
bilmekligine bagly bolup durýar.
Üpjün
ediji saýlananda kesgitli hilli çig malyñ ygtybarly we
reje boýunça
getirilmesine ukybyny hasaba almaly.
Iñ kiçi baha çenli söwdalaşmak satyn
alyjynyñ abraýyna (reputasiýasyna) bagly, ýagny ol
nädip çalt
we bahalar üýtgände dawasyz töleg edip
bilişine baglydyr.
Harytlaryñ
daşalmasyny we bahalaryñ tölenmegini dogry gurnamaly.
Düşewüntlik derejesi ýokary girdejini
getirip biljek ýokary hilli ýüplügi
öndürmekligi bilen bagly. Gowy hilli
ýüplügi öndürmekde gowy hilli çig
malyñ ähmiýeti örän ulydyr. Emma ýüplügiñ hili diñe çig
malyñ hiline bagly bolman işçileriñ ussatlygyna,
naşýnlaryñ öndürijiligine, tehnikleriñ we
ýolbaşçylaryñ bilim derejesine bagly bolup
durýar.
Ökde egirmeçi
amatly bahaly süýümden amatly bahaly ýüplügi
çykarýar. Diñe ýokary hilli we
uly bahaly çig maly satyn almaklyk hökman
ýüplügiñ ýokary hiline ýa-da girdejisine
getirmeýär.
Pagta
satyn alnanda konrtaktlary baglanşdyrmak boýunça
görkezmeler.
Saty alyjy we satyjy şu aşakky
ýagdaýlaryñ anyk we dogry düşünşmegine
ýetmeli:
1. Haýsy ýurtda
öndürildi, haýsy meýdanda ýetişdirildi,
gowaçañ görnüşi, hasylyñ ýyly.
2. Hil nusgada ýa-da sortyna (synpyna)
esaslanýar. Mikroner çäkleri, Pressley
bahalaryñ aralygy, deñölçegliligi, gysga
süýümleriñ mukdary, özge maddalaryñ
mukdary, şireligiñ rugsat edilýän çäkleri.
3. Getirilen ýerinde alynjak
nusgalaryñ sany.
4. Hiliñ ýa-da kontrakt
boýunça borçlaryñ berjaý
edilişiniñ üstünde çykyp biljek dawalaryñ
çözülmegiñ düzgünleri.
5. Hapalyk we şirelik
boýunça jogapkärçilik.
6. Haýsy görnüşde we
haýsy pullarda tölenýän bahasy. Getirilýän
ýeri we agramy.
7. Ýüklenmegiñ wagty.
8. Ýüklenende we getirilip
düşürilende agramlaryñ kesgitlenilişi.
9. Agramyñ we hil
görkezjileriñ rugsat edilýän çäkleri.
10. Ýüklenýän
ýeri (port) we getirilip düşürilýän
ýeri, bölekleýin ýüklenme rugsat
edilýär mi ýa ýok, ýük nähili
görnüşde daşaljak.
11. Ýük daşaýjy
serişdäniñ (gäminiñ) görnüş. Daşalmak üçin tölegler
öñünden ýa-da getirilenden soñ edilmeli.
12. Import we ekspor salgytlar
boýunça jogapkärçilik.
13.
Ätiýäçlandyryşyñ (strahowkañ)
şertleri.
14. Satyjy, satyn alyjy we broker
(araçy) barada takyk maglumatlar.
15. Bank we kredit boýunça
ylalaşmalar, tölegler we ýörite şertler barada
kagyzlar.
Çykdajylar hasaplananda
diñe satyjynyñ görkezen bahasyna seretmeli däl, çig
mal fabrika gelende hakyky ediljek çykdajylary hasaplamaly. Iñ
kiçi baha hökman ýokary girdejini añlatmaýar.
Girdejilik şu aşkky ýagdaýlara bagly bolup
durýar:
Satyşlar boýunça salgytlaryñ
möçberi dürli ýürtlarda
üýtgeşikdir. Bu ýagdaýy hasaba almaly.
Şeýlelikde bellenen baha
boýunça karar etmekden öñürti ähli
hasaplamalar ýerine ýetirilen bolmaly.
Egirmede ähli karar
edilmekden öñ girdejileri hasaplamaly. Bazar
şertlerine baglylykda dürli mümkinçilikleri
öwrenmeli. Kararlar edilende şu ýagdaýlary
hasaba almaly:
Bazarda ýüplügiñ
haýsy nomerine bolan isleg ýokary
Islege eýe bolan nomerleriñ
bahalary
Dürli nomerleri
öndürmegiñ çykdajylary
Saýlanan nomerler üçin
enjamlaryñ gabat gelişi
Saýlanan nomer üçin
ýaraýan çig malyñ görnüşleri
Her nomer üçin dürli
çig malyñ görnüşleri ulananda geljek girdeji
Saýlanan çig mal üçin
dürli satyjylaryñ (agentleriñ)
hödürleýän bahalary
Üpjün edijiniñ hil we wagtynda
getirliliş taýdan ygtybarlylygy